"Lume no pazo" de Ramón Cabanillas

LUME NO PAZO

Prendeu lume no pazo.

A roxa labarada

alumea a campía.

Atronan as campanas

o val.

Quentan o aire

espesas bafaradas

de fume.

Corre a xente

berrando, atolondrada.

Ao arder o cume, as tellas

enroxecen e estalan

Caen, cruxindo, as vigas,

e o lume, ás catro bandas

envolve a terra.

Muxen

de medo os bois nas cuadras.

A xente rube ao adro

para ver onde é a desgracia

e ao mirar cara o pazo

detense amontoada.

Érguense as mans ao ceo

e sanguiñenta, tráxica,

reréxase nos ollos

a roxa labarada.

E un velliño, moi vello,

de guedelliñas brancas,

que vive de milagre,

xantando cando xanta,

vestido de farrapos

e durmindo onde cadra

- todo por mor dun preito

de rendas atrasadas,

no que os donos do pazo

deixárono sen nada-

ollando cara o lume

rise, barulla e fala

de ir buscar o gaiteiro

para que toque a gaita!

RAMÓN CABANILLAS: Vento mareiro, 1915

Texto case cinematogtráfico de Ramón Cabanillas en que un dos símbolos do vello poder señorial sobre a terra, o pazo, aparece ardendo. 

Poesía prosaica descritiva e narrativa a través da cal Ramón Cabanillas céntrase no compromiso co agrarismo. Inclínase de maneira afectiva cara ó labrego representado agarimosamente como un velliño vello/de guedelliñas brancas. Apréciense as sinestesias visuais e auditivas dos primeiro versos que dan idea do incendio e da actuación do pobo. Divídese claramente en dúas partes moi diferenciadas nas que a estrofa final (desde o verso 26) é a máis impactante. (María Xesús Méndez Álvarez)